SESIJA PRO ET CONTRA
Radno predsedništvo:
Doc. dr Tatjana Ivković Kapicl,
Prof. dr Nikola Bešić
Zbornik sažetaka / Prvi Srpski senološki kongres sa međunarodnim učešcem, Novi Sad, 31. mart – 1. april 2017.
ISBN 978-86-920945-0-7
Pro: Mr sci. dr Ivana Božović Spasojević
Contra: Prim. dr sci. med. Snežana Šušnjar
PRO – Mr sci. dr Ivana Božović Spasojević
Institut za onkologiju i radiologiju Srbije, Beograd
Najveći broj novootkrivenih slucajeva karcinoma dojke (KD) godišnje odnosi se na hormon receptor (HR) pozitivni karcinom dijagnostikovan kod žena u menopauzi. Svedoci smo značajnog poboljšanja preživljavanja ovih pacijentkinja, u kome hormonska terapija ima svoj znacajni doprinos i koja se ordinira bez obzira na veličinu tumora, gradus tumora i nodalni status. Poslednje decenije, istorijski standard poput tamoksifena (T) je promenjen, s obzirom na to da su inhibitori aromataze (IA) pokazali bolji ishod lečenja u odnosu na sam T, a produžena endokrina terapija je pokazala prednost u smanjenju relapsa KD. Decenijama unazad eng. Early Breast Cancer Trialists’ Collaborative Group svojim meta-analizama postavlja standarde u lecenju ranog karcinoma dojke. Njihova poslednja meta-analiza publikovana u e Lancet 2015.godine, na preko 30.000 žena koje su lečene adjuvantnim T, IA ili sekvencom je pokazala da u prvih pet godina terapija IA u odnosu na T smanjuje rizik od relapsa RR 0·64, 95% CI 0·52–0·78 tokom prve godine, 0·80, 0·68–0·93 od 2-4. godine i popravlja ukupno 10-godišnje preživljavanje 0·89, 0·81–0·97.
Prednost terapija IA u odnosu na samo T kod postmenopauznih pacijentkinja sa HR pozitivnim KD je pokazana kod svih pacijentkinja bez obzira na klinički stadijum bolesti i bez obzira na poznate prognostičke parametre poput gradusa tumora, HER2, ER, kao i bez obzira na godine pacijentkinje i body mass index. Iz tog razloga današnji klinički vodiči preporučuju IA u prvih pet godina adjuvantnog lecenja bilo eng. up-front ili sekvencijalno sa T. Uprkos naporima do sada nije identikovan prognostički marker koji bi nam specifično ukazivao na korist od IA ili T. Podaci iz kliničkih studija ukazuju da veću korist od IA imaju pacijenti sa većim rizikom za relaps bolesti. EBCTCG meta-analiza ne sadrži informacije o podnošljivosti terapije, veoma važna informacija za kliničare uzevši u obzir da IA mogu imati znacajne neželjene efekte poput koštanih bolova i artralgije, vaginalne suvoće i seksualne disfunkcije, osteoporoze i koštanih fraktura. Uzevši u obzir savremene preporuke o produženoj endokrinoj terapiji kod HR pozitivnog KD nameće se zaključak da je najbolja endokrina terapija ona sa kojom pacijent ostvaruje najbolju komplijansu.
CONTRA – Prim. dr sci. med. Snežana Šušnjar
Institut za onkologiju i radiologiju Srbije
Prema preporukama za primenu adjuvantne hormonske terapije za lečenje HR pozitivnog raka dojke kod postmenopauznih žena preporučuje se primena inhibitora aromataze (IA) bilo od samog početka ili sekvencijalno, nakon 2-3 godine primene tamoksifena (TAM). EBCTCG analiza (Lancet 2015), potvrdila je da su IA superiorniji od TAM tako što smanjuju rizike od relapsa raka dojke i smrtnog ishoda. Apsolutna razlika u 10-god stopi relapsa kreće se od 2% (5-god AI prema TAM) do 3,6% (5-god AI prema sekvencijalnoj terapiji TAM-IA), dok apsolutna korist u smanjenju mortaliteta u ove dve grupe iznosi 2,7%, odnosno 2,9%. Međutim, ova korist se postiže na račun povećanog rizika od nekih neželjenih efekata kao što je pojava osteoporotičnih fraktura kostiju (5-god rizik 8.2% vs. 5.5%; RR 1.42, 95% CI 1.28–1.57), ali je incidenca karcinoma endometrijuma manja (10-god incidenca 0.4% vs. 1.2%; RR 0·33, 0.21–0.51). Rizik od relapsa bolesti i smrtnog ishoda zbog raka dojke zavisi od stadijuma bolesti i biološkog podtipa tumora, a pojava neželjenih efekata od životnog doba (incidenca kompresivnih fraktura kostiju kod primene IA iznosi 4%, a endometrijalnog karcinoma kod primene TAM 1,4% kod žena > 70 godina).
Postoje podaci da pacijentkinje prekidaju terapiju zbog neželjenih efekata koji pogoršavaju kvalitet života (bolovi u zglobovima su češce udruženi sa IA). Kako odustajanje od primene hormonske terapije povećava rizike od relapsa bolesti, potrebno je izbalansirati korist od terapije i rizike od pojave neželjenih efekata. Ovo naročito važi za pacijentknje starije životne dobi sa komorbiditetima koji ove rizike mogu povecati (npr. koronarna bolest).